Actueel – De Winsumse Sjoel

17 februari, aanvang 20.30 uur
Werk ohne Autor - Never look away
themafilm in De Blauwe Schuit
.
Werk ohne Autor, Duitsland / Italië, 2021, 188 minuten
De film is gebaseerd op het leven van beeldend kunstenaar Gerhard Richter die in 1961 van Oost- naar West-Duitsland vlucht. Regisseur Florian Henckel von Donnersmarck (Das Leben der Anderen) legt daarin de focus bij kunst die het ongerijmde niet uit de weg gaat. De film begint in 1937 in de omgeving van Dresden. De jonge tante Elisabeth bezoekt met haar artistiek begaafde neefje Kurt Barnert een museum, waar de rondleider propaganda maakt voor het saneren van Entartete-Kunst. Maar tante zegt: “Nie wegsehen, Kurt...”. Als de nazi’s zijn jonge tante later gevangennemen en met een simpel kruisje elimineren in het kader van hun euthanasieprogramma voor geesteszieken, raakt dat Kurt tot in de ziel.

Na de oorlog leert hij op de kunstacademie in Dresden de modestudente Ellie Seeband kennen. Ze worden verliefd maar de vader van Ellie ziet Kurt liever gaan dan komen. Dat dit te maken heeft met het dubieuze oorlogsverleden van schoonpapa, is Kurt niet bekend. Samen met Ellie ontvlucht hij de benauwenis van het opgelegde Oost-Duitse communisme. In Düsseldorf ontdekt Kurt de vrije kunsten en komt er ruimte in zijn werk voor de realiteit van het toeval. Onvoorzien blijft dat ook voor zijn schoonvader, arts in nazitijd Carl Seeband, niet zonder gevolg.
> trailer

locatie: Blauwe Schuit Warfstraat 1, 9951 BS Winsum
organisatie: Filmhuis Winsum / Een Joodse Erfenis / Synagoge Winsum
toegang: € 6,00
reservering: via filmhuiswinsum@gmail.com

19 maart, aanvang 15.00 uur
Uitgesloten
N.A. de Vrieslezing 2023

Groninger cognitief psycholoog en amateurhistoricus Ron van Hasselt heeft inmiddels een zevental boeken op zijn naam staan. In zijn jongste boek ‘Uitgesloten’ schetst hij wat er met de Groninger Joodse gemeenschap gebeurde in en direct na de Tweede Wereldoorlog. Aan de hand van een beperkt aantal personen (waaronder heel jonge kinderen) schetst hij in een aantal microhistories het onthutsende beeld van bezetting, ontrechting, vervolging en erger:
In het begin ging het langzaam. Stapje voor stapje verloren ze hun rechten en hun bewegingsvrijheid. Daarna stortte de rest van hun wereld steeds sneller in. Van gerespecteerde burgers werden ze tot uitschot verklaard, hun bezit werd geroofd, gezinnen werden uiteengerukt en ze werden gedwongen huis en haard te verlaten. Dat was nog allemaal in Nederland. De échte hel moest toen nog komen.

Ruim driekwart eeuw later onderzoeken vrijwel alle gemeentes in Nederland hun rol ‘in de oorlog’. Ron van Hasselt werkte mee aan zo’n onderzoek. Over deze zwarte bladzijden van zijn stad Groningen zegt hij in zijn levensschets: “Ik verzet me tegen de gedachte dat we-het-nu-wel-weten. Het is die gedachte die vaak onwetendheid maskeert. We moeten niet wegkijken. We moeten de geschiedenis laten zien, juist ook aan de jeugd. Als gastdocent voor Westerbork probeer ik daarvan iets over te brengen aan jongeren. Mijn nadruk daarbij ligt altijd op het persoonlijke verhaal. Inmiddels zijn veel persoonlijke geschiedenissen verloren gegaan. Ik vind het ongekend hoeveel er nu toch nog uitgezocht en vastgelegd kan worden. Ik zie het als mijn taak om daaraan bij te dragen.”

locatie: vm. Synagoge, Schoolstraat 24, 9951 EL Winsum
organisatie: St. Een Joodse Erfenis / St. Behoud Synagoge Winsum
reservering: via info@dewinsumsesjoel.nl
toegang: € 7,50 (inclusief koffie/thee)

van 30 april t/m 4 mei 2023
Sprekende herdenkingen in Het Hogeland en Eemsdelta
Open Joodse Huizen | Huizen van Verzet
.
Locaties Hogeland-Eemsdelta
Open Joodse Huizen | Huizen van Verzet (OJH-HvV) is een jaarlijks terugkerend landelijk georganiseerd programma van sprekende herdenkingen. Vertellers, bezoekers en bewoners delen verhalen in huizen waar Joden of verzetslieden woonden en werkten voor, tijdens en vlak na de Tweede Wereldoorlog. Kom tussen 30 april en 5 mei luisteren bij een of meer locaties in de gemeenten Het Hogeland, Eemsdelta (13 locaties, 12 verhalen, 11 vertellers) en/of Groningen-stad.
- programma OJH-HvV 2023, Landelijk
- programma OJH-HvV 2023, Hogeland-Eemsdelta | PDF |
- programma OJH-HvV 2023, Groningen-stad

4 mei 2023, vanaf 19.30 uur
Leven met oorlog
intergenerationele overdracht
Open sjoel | fotogalerij 'Dertien Namen' | Jongerenwerk

Het Nationaal Comité 4 en 5 mei heeft journalist, filmmaker en auteur Natascha van Weezel gevraagd om de jaarthematekst 2023 te schrijven naar het thema 'Leven met oorlog'. Hiermee vraagt het comité aandacht voor de impact van oorlog op individuen, families en de samenleving.

Vanaf half acht in de avonds brandt op 4 mei in de voormalige synagoge van Winsum de olielamp die van oudsher tot het interieur behoorde. De deuren staan gedurende de avond van de Nationale Dodenherdenking open voor eenieder die daarbinnen een kijkje wil nemen. Zoals alle jaren is er na acht uur ’s avonds, aansluitend aan de stille tocht, gelegenheid tot het leggen van bloemen bij het monument aan de oostkant van de synagoge. Op het monument staan alle dertien Joodse oorlogsslachtoffers uit Winsum vermeld en ter nagedachtenis zal door het voorlezen van een gedicht kort bij hen worden stilgestaan.
.
In de synagoge is een bescheiden foto-opstelling te zien ter herinnering aan de Joodse oorlogsslachtoffers uit Winsum. Ook is er een expositie van briefkaarten van leerlingen uit de bovenbouw van een vijftal basisscholen in de regio. De leerlingen van deze scholen nemen in de periode april-mei deel (of hebben vorig jaar in mei deelgenomen) aan het educatieproject ‘In de voetsporen van Issy en Sophius: Joods erfgoed in Winsum en op het Hoogeland’. Net als andere jaren worden de lessen met behulp van een leskist gegeven door historicus Romke Visser, voornamelijk in sjoel (vm. synagoge).
.
U bent van harte welkom om binnen rustig rond te kijken.

10 september, van 13.00 tot 17.00 uur (aanvang film: 14.00 en 15.30 uur)
Europese Dag Joods Cultureel Erfgoed
thema: Memory

Film | I.: 14.00 - 14 55 uur | en | II.: 15.30 - 16.25 uur |
Vertoning van de film ‘Verdwenen Mediene’ uit 2003 over het joodse leven in de provincie voor de Tweede Wereldoorlog (regie Kiki Amsberg, productie Joodse Omroep, duur 55 minuten).
.
Rondwandeling | 15.00 uur - 16.00 uur |
Startpunt: vm. synagoge. Dorpsgidsen Ria Siegers en Sineke Sietsema verzorgen een wandeling in de oude centra van Obergum en Winsum door de straatjes waar Joden zich vanaf de 19e eeuw hadden gevestigd. Hierin wordt verteld over de Joodse families en hun dagelijks leven.

Het EDJC-programma komt tot stand i.s.m. 'National Library of Israel'
(volg het nieuws via de AEPJ). | Poster |

locatie: vm. Synagoge, Schoolstraat 24, 9951 EL Winsum
organisatie: St. Een Joodse Erfenis, Syneon-Noord en B'nai Brith
toegang: vrij entree
__________________________
programma EDJC 2023, Groningen
__________________________
programma Open Monumentendag 2023 Het Hogeland
programma Open Monumentendag 2023 Winsum
programma Open Monumentenweekend 9 en 10 september 2023
vm. Synagoge Winsum
zaterdag 9 september om 14.00, 15.00 en 16.00 uur: kleinkunstliedjes van
Lianne van Gemert, organisatie St. Behoud Synagoge Winsum > Wiekslag p2
.
.

12 november, aanvang 14.30 uur (inloop vanaf 14.00 uur)
Respect 2023 in Het Hogeland
Gesprekstafels en muziek
.
Nadere informatie over het programma volgt in september.

locatie: Centrumkerk, Hoofdstraat-W 36, 9951 AC Winsum
aanvang: 15.00 uur (inloop vanaf 14.30 uur)
toegang:
.
- In relatie tot de jaarlijkse Kristallnacht Herdenking op de avond van 9 november participeert St. Een Joodse Erfenis Winsum sinds 2021 in de landelijke bewustwordingscampagne van de Respect Foundation in de tweede week van november. De programmering richt zich primair op jongeren. Daarin staat ‘een wereldse, generatie-overstijgende droom’ centraal, waarin medemenselijkheid, solidariteit en respect ons met elkaar verbinden.
- Sinds de zomer van 2022 heeft ook gemeente Het Hogeland zich bij de landelijke Respect Foundation aangesloten. Ter gelegenheid daarvan heeft rabbijn Awraham Soetendorp op 11 november 2022 in de vm. synagoge van Winsum een gastles gegeven aan leerlingen van Het Hogeland College in Winsum.
- Synagoge Groningen organiseert de Kristallnachtherdenking 2022 op zondagmiddag 6 november; spreker: holocaustoverlevende Albrecht Weinberg (zie agenda Synagoge Groningen).