NN.A. de Vrieslezing

Lees meer...[expand title="Lees meer...]
(...) De jaarlijkse lezing is genoemd naar Nathan Albert de Vries (1878-1924), roepnaam Nardus, die opgroeide als zoon van een plattelands synagogebestuurder in een Joods gezin aan de Hoofdstraat-Winsum. Na zijn jeugd in Winsum laat Nardus de joodse religie achter zich. Hij ontwikkelt zich van wolhandelaar tot vrijdenker, alcoholbestrijder, vakbondsman, politicus en Wethouder voor Onderwijs in de stad Groningen. Nathan de Vries en zijn echtgenote, arts en politica Agnes de Vries-Bruins (1874-1957), waren gedreven SDAP-politici die zich met volle overgave op het wel en wee van de moderne samenleving hebben gericht. Acht maanden voor Nathans vroege dood in november 1924 verschijnt bij uitgeverij Wolters in Groningen zijn boek 'De Nieuwe Wereld', dat handelt over de reis van Nardus naar de droogleggingen in Amerika in het voorjaar van 1923.

Na zijn overlijden schrijft zijn zwager J.A. Bruins over hem:
"De Vries leefde! Zijn ogen, zijn geest, zijn hart stonden altijd wijd open naar alle kanten voor vele drukken. De beweging, de stad, de natuur, de boeken, zijn vrienden en allernaaste, dat alles vulde zijn leven, trok zijn zachten humor en bovenal zijn warme belangstelling en deed hem rusteloos werken. In zijn jeugd trokken hem socialisme, drankbestrijding, vegetarisme, de vrije gedachte, de kunst, het buitenland; en nog meer hield zijn bewegelijke en ontvankelijken geest bezig."[/expand]

Paradoxen rond herinneringscultuur
Hoe de leegte zichtbaar maken?

Het is de naoorlogse omgang met de Joodse geschiedenis in Groningen (stad) die in de lezing van Stefan van der Poel centraal staat. De nadruk ligt daarbij op gebouwen, monumenten en kunstwerken in de publieke ruimte. Tezamen vormen zij een herinneringslandschap dat voortdurend aan veranderingen onderhevig is.
.
De Shoah heeft in Groningen vele lege plekken achtergelaten: in gezinnen, families, straten en buurten, maar ook in de collectieve herinnering. Aan de Joodse aanwezigheid van bijna twee eeuwen kwam in de oorlogsjaren abrupt een einde. Hoe aan een dergelijke leegte en afwezigheid vorm en invulling te geven? Het is een vraag die iedere naoorlogse generatie opnieuw bezighoudt. Perspectieven verschuiven in de loop der tijd met steeds wisselende uitkomsten als gevolg. > poster

aanvang:  15.00 uur (een half uur voor aanvang is de zaal open)
spreker:  historicus dr. Stefan van der Poel
locatie:  vm. Synagoge, Schoolstraat 24, 9951 EL Winsum
entree:  € 7,50
reserveren via:  info@dewinsumsesjoel.nl
In de boekhandel: Stefan van der Poel, Herman Verbeek (1936-2013): priester, politicus, publicist 2020. Uitgeverij Verloren, ISBN 978 90 8704 832 7.

Roosje de Vries en het vrouwenkiesrecht
Op 8 maart 2019 kreeg de niet-Joodse vrouw van de Winsumse Nathan Albert de Vries, Agnes de Vries-Bruins, als een van de vijftig vrouwen een plaats in de Groninger Vrouwengalerij. Ook vakbondsleidster en politica Roosje Vos (1860-1932) kreeg een plaatsje op de Groninger Vrouwengalerei. Beide vrouwen hebben verder gemeen dat ze in 1919 werden geïnstalleerd als lid van de Provinciale Staten en dat zij beiden kinderloos zijn gebleven. De opening van de Groninger Vrouwengalerij stond in het teken van honderd jaar vrouwenkiesrecht en vond plaats tijdens Internationale Vrouwendag 2019 in de Universiteitsbibliotheek (UB) in de stad Groningen. Ter gelegenheid van de eerste N.A. de Vrieslezing sprak historicus Femke Knoop (na uitstel wegens ziekte) op 12 mei in de voormalige synagoge van Winsum over Roosje Vos en haar strijd om het vrouwenkiesrecht. 

Net als N. A. de Vries groeit ook Roosje Vos op in een Joods gezin, maar dan in Amsterdam. Als veertienjarige wordt ze in het Nederlands Israëlitisch Meisjes-weeshuis geplaatst en opgeleid tot naaister. Roosje sluit zich aan bij de eerste Nederlandse vakvereniging voor vrouwen en wordt bestuurslid, is ook politiek actief en een gedreven voorvechtster van vrouwenkiesrecht en de achturige werkdag (zes dagen per week). Als ze in 1903 vanuit Amsterdam naar Westeremden verhuist, gaat ze daar een belangrijke rol spelen in de lokale tak van de SDAP. In 1922 verhuist Roosje met haar echtgenoot, onderwijzer Melle Gerbens Stel (1860-1927), naar de stad Groningen. > poster

.
over de spreekster:
Freelance historicus Femke Knoop studeerde aan de Rijksuniversiteit Groningen en publiceerde in januari 2019 haar boek  'Hirsch & Cie., Amsterdam (1882-1975), Haute Couture op het Leidseplein'. Lees meer in de media.

.
vrijdag 9 november 2018
aanvang 20.30 uur
.
filmhuis themafilm

Denial  (UK/USA, 2016, 105 min.)
1938-2018. Filmhuis Winsum en St. Een Joodse Erfenis brengen tachtig jaar na dato de Jodenvervolging in herinnering tijdens de Kristallnacht van 9 op 10 november 1938 met de speelfilm Denial. Een film die stilstaat bij het feit dat het onweerlegbaar aantonen van waarheid ertoe doet.

Denial is gebaseerd op het boek ‘History on Trial: My Day in Court with a Holocaust Denier’ uit 2005 over het waargebeurde verhaal rond de rechtszaak waarin David Irving schrijfster professor Deborah Lipstadt en haar uitgever beschuldigt van smaad. Irving is een controversieel historicus en holocaustontkenner. Hij baseert zijn beschuldiging op de uitspraken van Lipstadt in haar boek ‘Denying the Holocaust: The Growing Assault on Truth and Memory’ uit 1993. De rechtszaak vindt in 1996 in Londen plaats. Irving kiest voor de UK in plaats van de VS waar Lipstadt woont, omdat de bewijslast in het Engelse rechtssysteem bij de beschuldigde ligt. Lipstadt moet bewijzen dat Irving liegt en dat is lastig omdat de Nazi's veel bewijsmateriaal hebben vernietigd. We zien een rechtbankfilm met overtuigende acteurs, waarin het niet om emotionele monologen draait maar om heldere feiten. Denial is een film met actuele relevantie voor debat rond vrijheid van meningsuiting, onredelijkheid, leugens, manipulatie van bewijsmateriaal, nepnieuws... > trailer: Denial